Wydawca treści
OBSZARY NATURA 2000
OBSZARY NATURA 2000
Obszary Natura 2000 to europejska sieć, której głównym celem jest zachowanie określonych typów siedlisk przyrodniczych i gatunków roślin i zwierząt, które uważa się za cenne (znaczące dla zachowania dziedzictwa przyrodniczego Europy) i zagrożone wyginięciem w skali całej Europy. Aktami prawnymi będącymi podstawą dla tworzenia sieci Natura 2000 są dwie Dyrektywy nazywane Dyrektywą Ptasią i Dyrektywą Siedliskową. Celem przyświecającym powstaniu sieci obszarów Natura 2000 było powstrzymanie wymierania zagrożonych gatunków roślin i zwierząt oraz ochrona różnorodności biologicznej na terenie Europy.
Sieć Natura 2000 tworzą dwa typy obszarów:
¨ obszary specjalnej ochrony ptaków (OSO), wyznaczone do ochrony populacji dziko występujących ptaków,
¨ specjalne obszary ochrony siedlisk (SOO), chroniące siedliska przyrodnicze i gatunki roślin i zwierząt.
Na terenie kraju obecnie wyznaczonych jest 145 obszarów ptasich i 849 obszarów siedliskowych. Pokrywają one prawie 20 % powierzchni lądowej kraju.
Obszary Natura 2000 stanowią 40 % gruntów w zarządzie Lasów Państwowych, zajmują ponad 2,8 mln ha.
Przeczytaj więcej o sieci Natura 2000.
Na obszarze Nadleśnictwa Złotoryja znajdują się 4 obszary sieci Natura 2000: 3 specjalne obszaru ochrony siedlisk (SOO) i 1 obszar specjalnej ochrony ptaków (OSO).
¨SOO Góry i Pogórze Kaczawskie PLH020037
¨SOO Ostoja nad Bobrem PLH020054
¨SOO Ostrzyca Proboszczowicka PLH020042
¨OSO Bory Dolnośląskie PLB020005
SOO Góry i Pogórze Kaczawskie PLH020037
Powierzchnia: 35 005,30 ha
Obszar obejmuje jeden z najcenniejszych i najlepiej zachowanych fragmentów Sudetów Zachodnich. Jego bogactwo przyrodnicze związane jest z budową geologiczną. Jest to obszar kluczowy dla gatunków bazyfilnych i neutrofilnych. Ostoja swoim zasięgiem obejmuje większą część Pogórza Kaczawskiego oraz Gór Kaczawskich, a także Góry Ołowiane.
Góry Kaczawskie należą do gór niskich (najwyższym szczytem jest Skopiec 726 m n.p.m.), ale charakteryzują się skomplikowaną budową geologiczną i urozmaiconą rzeźbą, która jest wynikiem m.in. procesów erozyjnych. Góry te tworzą dwa pasma oddzielone głęboko wciętą doliną Kaczawy. Budują je krystaliczne wapienie dewońskie, kwarcyty, łupki oraz skały wulkaniczne (porfiry i keratofiry). Obszar obejmuje wschodnią część głównego grzbietu, na wschód od doliny Kaczawy oraz 2 enklawy ze stanowiskami cennych zbiorowisk leśnych. Obszar jest w znacznej części zalesiony. Pozostałe fragmenty wykorzystywane są jako łąki, pastwiska i inne tereny zagospodarowane.
Celem ochrony obszaru jest utrzymanie unikatowego w Polsce południowo-zachodniej zespołu siedlisk naturalnych i półnaturalnych typowych dla niższych położeń górskich, wraz z charakterystycznymi dla nich gatunkami flory i fauny. Na terenie obszaru stwierdzono występowanie 25 typów siedlisk przyrodniczych, wśród których szczególne znaczenie dla zachowania siedlisk na Dolnym Śląsku mają: *9810 jaworzyny i lasy klonowo-lipowe na stokach i zboczach, *91I0 ciepłolubne dąbrowy, 9150 ciepłolubne buczyny storczykowe, 9190 kwaśne dąbrowy śródlądowe, 9130 żyzne buczyny i inne. Ponad 5 % powierzchni zajmują niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (6510) oraz grądy środkowoeuropejskie (9170). Odnotowano tu 18 gatunków z Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej. Obszar jest jednym z dwóch najważniejszych powołanych dla ochrony gatunków roślin objętych programem Natura 2000 na Dolnym Śląsku. Znajduje się tu jedyne znane obecnie w Polsce stanowisko włosocienia delikatnego (Trichomanes speciosum), połowa dolnośląskiej populacji obuwika pospolitego (Cypripedium calceolus) oraz około 9 % populacji zanokcicy serpentynowej (Asplenium adulterinum) w Polsce. Do najważniejszych ssaków należą nietoperze: mopek, nocek łydkowłosy, nocek Bechsteina oraz nocek duży. Jaskinie Góry Połom są jednym z największych zimowisk nietoperzy w Polsce – regularnie odnotowuje się tu do 400 hibernujących osobników z 12 gatunków. Ponadto występują tu bóbr, wydra, traszka grzebieniasta, minóg strumieniowy, a z bezkręgowców modraszkowate i pachnica dębowa.
Obszar obejmuje powierzchnię ponad 6 860 ha gruntów leśnych w zarządzie Nadleśnictwa Złotoryja.
Dla tego obszaru ustanowiono plan zadań ochronnych wprowadzony Zarządzeniem Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska we Wrocławiu z dnia 29 września 2014 r.
"Żyzne buczyny i skały z roślinnością kalcyfilną w rezerwacie Góra Miłek.
SOO Ostrzyca Proboszczowicka PLH020042
Powierzchnia: 74,0 ha
Obszar prawie w całości położony jest w granicach Nadleśnictwa Złotoryja. Obejmuje on izolowane wzgórze o stromych stokach i ostro zarysowanym wierzchołku Ostrzycy Proboszczowickiej. Celem ochrony tego obszaru jest zachowanie unikatowej kolonii roślinności kserotermicznej, jednej z nielicznych tak dobrze zachowanych w Sudetach, z doskonale wykształconym kompleksem siedlisk naskalnych (w tym lasów stokowych) oraz towarzyszącą im fauną i florą.
Cały niemal obszar (poza najwyższymi partiami o wystawie południowej) pokryty jest przez zbiorowiska leśne. Mimo niewielkich rozmiarów obszar jest bardzo cenny dla ochrony różnorodności. Większość jego powierzchni pokrywają grądy środkowoeuropejskie (9170). Najcenniejsze walory przyrodnicze znajdują się w partii szczytowej, w rezerwacie Ostrzyca Proboszczowicka, w którym występują doskonale rozwinięte lasy klonowo-lipowe (*9180), siedliska związane z bazaltowymi skałami (8220), gołoborza krzemianowe (8150) z dobrze zachowaną florą i fauną. Występują tu również rzadkie i chronione gatunki roślin naczyniowych oraz motyli – dwa znich zaliczane sa do szczególnie cennych: Aplota nigricans ma tu jedyne znane stanowisko na Dolnym Śląsku, a Bryotropha basaltinella – jedyne odnalezione w Polsce.
Zagrożeniem dla obszaru jest intensywny ruch turystyczny oraz wandalizm (wydeptywanie siedlisk, zaśmiecanie terenu , palenia ognisk).
Fot. Grzegorz Bobrowicz
SOO Ostoja nad Bobrem PLH020054
Powierzchnia: 15 373,0 ha
Obszar obejmuje przełomową doliną rzeki Bóbr na odcinku od Siedlęcina do Lwówka Śląskiego. Skomplikowana budowa geologiczna oraz występowanie licznych jarów i wąwozów utworzonych przez boczne dopływy Bobru sprawia, że w ostoi wykształcają się różnorodne siedliska, w których wiele gatunków roślin i zwierząt o bardzo odmiennych wymaganiach ekologicznych znajduje dla siebie dogodne warunki. W pokryciu terenu dominują lasy oraz łąki i pastwiska.
Na terenie obszaru występuje 13 rodzajów siedlisk przyrodniczych, a wśród nich kluczowe są: 9170 grąd środkowoeuropejski, *9180 stokowe lasy klonowo-lipowe, *91E0 lasy łęgowe, 6510 świeże łąki użytkowane ekstensywnie, *6210 murawy kserotermiczne oraz *6230 murawy bliźniczkowe. W obszarze duże znaczenie mają także zbiorowiska z udziałem rzadkich i chronionych gatunków paproci: zanokcicy północnej oraz częstszej paprotki zwyczajnej, wykształcające się na wychodniach skalnych i zaliczane do siedliska 8220. Ponadto z rzekami związane są zbiorowiska włosieniczników (3260) oraz ziołorośla nadrzeczne (6430).
Standardowy Formularz Danych podaje 11 gatunków z Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej, występujących w tym obszarze. Do kluczowych można zaliczyć nietoperze: mopka i nocka dużego oraz populacje modraszkowatych – modraszka telejusa, modraszka nausitousa oraz czerwończyka nieparka. Ponadto ostoja jest miejscem bytowania dwóch gatunków płazów – traszki grzebieniastej i kumaka nizinnego. W samej rzece Bóbr stwierdzono występowanie 4 gatunków ryb: minoga strumieniowego, głowacza białopłetwego, piskorza i różanki.
W Nadleśnictwie Złotoryja obszar obejmuje powierzchnię prawie 220 ha gruntów położonych na terenie leśnictwa Proboszczów.
Dla tego obszaru ustanowiono plan zadań ochronnych wprowadzony Zarządzeniem Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska we Wrocławiu z dnia 23 września 2014 r.
OSO Bory Dolnośląskie PLB020005
Powierzchnia: 172 093,4 ha
Obszar stanowi jeden z największych kompleksów leśnych położonych w dorzeczu Odry. Celem ochrony jest utrzymanie i poprawa stanu populacji ptaków uznanych za przedmiot ochrony w obszarze. Tereny leśne zajmują niemal 75 % powierzchni obszaru. Dominują tu ubogie siedliska borowe głównie z sosną w drzewostanie, przy niewielkiej domieszce dębu bezszypułkowego, brzozy, buka i świerka. Urozmaicenie krajobrazu stanowią liczne stawy, niektóre porośnięte szuwarami. Spośród biotopów otwartych na szczególną uwagę zasługują także rozległe powierzchnie wrzosowisk występujące na (istniejących i byłych) poligonach wojskowych.
Występuje tu co najmniej 19 gatunków ptaków z załącznika I Dyrektywy Ptasiej, 9 gatunków z Polskiej czerwonej Księgi. Jest to najważniejsza krajowa ostoja dwóch gatunków sów: włochatki i sóweczki. Ponadto to także najważniejsza w Polsce południowo-zachodniej ostoja głuszca, kani czarnej, bielika, żurawia, lelka i lerki, a także jedno z ważniejszych w regionie lęgowisk łabędzia krzykliwego. Z innych występujących tu gatunków ptaków, wymienić można chociażby bociana czarnego, cietrzewia, dzięcioła zielonosiwego oraz puchacza.
Bielik. Fot. Grzegorz Bobrowicz
Obszar obejmuje powierzchnię ponad 4 040 ha gruntów leśnych w zarządzie Nadleśnictwa Złotoryja.
Dla tego obszaru ustanowiono plan zadań ochronnych wprowadzony Zarządzeniem Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska we Wrocławiu z dnia 21 maja 2014 r.
Najnowsze aktualności
„Stop Pożarom Traw” – inauguracja kampanii
„Stop Pożarom Traw” – inauguracja kampanii
W 2024 roku w Polsce strażacy interweniowali 21 648 razy przy pożarach traw i nieużytkach rolnych. Oprócz strat w przyrodzie niestety w pożarach odnotowano pięć ofiar śmiertelnych oraz 36 osób rannych.
O kampanii „Stop Pożarom Traw” TUTAJ
Przełom zimy i wiosny – tzw. zaranie wiosny to okres, w których wyraźnie wzrasta liczba pożarów łąk i nieużytków. Wiele osób wypala trawy i nieużytki rolne, tłumacząc swoje postępowanie chęcią użyźniania gleby. Od pokoleń panuje bowiem przekonanie, że spalenie trawy spowoduje szybszy i bujniejszy jej odrost, a tym samym jest sposobem na uporządkowanie powierzchni, czy też przyniesie korzyści ekonomiczne. Jest to jednak całkowicie błędne myślenie. Rzeczywistość wskazuje, że wypalanie traw prowadzi do nieodwracalnych, niekorzystnych zmian w środowisku naturalnym – ziemia wyjaławia się, giną zwierzęta, zahamowany zostaje naturalny rozkład resztek roślinnych oraz asymilacja azotu z powietrza. Do atmosfery przedostaje się szereg związków chemicznych będących truciznami zarówno dla ludzi jak i zwierząt. Wypalanie traw jest również przyczyną wielu pożarów, które niejednokrotnie prowadzą do wypadków śmiertelnych.
Między innymi o tym na dzisiejszym briefingu prasowym na terenie rezerwatu przyrody Wietrznia w Kielcach, inaugurując kampanię „Stop Pożarom Traw” mówili przedstawiciele Państwowej Straży Pożarnej, Lasów Państwowych, Policji oraz Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Kampania rozpoczyna się w marcu i potrwa do 30 kwietnia. Głównym jej celem jest edukowanie oraz uświadamianie społeczeństwa, że wypalanie traw jest niebezpieczne dla ludzi i środowiska, a także to, że jest prawnie zabronione. Konsekwencje prawne są zapisane między innymi w ustawie o ochronie przyrody.
- Bardzo często wypalanie nieużytków, z którym będziemy mieli do czynienia, które już się zaczęło, będzie powodowało, że ten ogień będzie wchodził do lasów. Dla nas ogień jest ogniem. Będziemy go gasić bez względu na to czy palą się nieużytki, czy palą się lasy prywatne, czy palą się lasy państwowe - mówił podczas inauguracji Roman Wróblewski, zastępca dyrektora ds. gospodarki leśnej RDLP w Radomiu.
Wkrótce w Lasach Państwowych ruszy akcja bezpośrednia w ochronie przeciwpożarowej. W każdym nadleśnictwie zostanie uruchomiony Punkt Alarmowo - Dyspozycyjny. Lasy Państwowe będą miały do dyspozycji czarterowane samoloty gaśnicze oraz śmigłowce, które będą brały udział w akcjach gaśniczych. - Będziemy cały czas pod telefonami, nie tylko w dni pracy ale i w weekendy. Będziemy sprawdzać każdy dym i będziemy bardzo szybko reagować - dodał Roman Wróblewski i niezwykle mocno podkreślił - Każdy kto podpala nieużytki czy trawy, obojętnie co, to jest to wielokrotny, seryjny morderca. Oprócz tego, że jest niezgodne z prawem, że to niszczy nam zdrowie, życie, pochłania olbrzymie koszty, jest po prostu skrajną głupotą. I o tym musimy pamiętać.
Cele kampanii „Stop Pożarom Traw”
Kampania „Stop Pożarom Traw” ma na celu edukowanie społeczeństwa oraz przeciwdziałanie powszechnemu wypalaniu nieużytków. Jej główne założenia obejmują:
- Zwiększanie świadomości społecznej – uświadamianie, że wypalanie traw jest niebezpieczne, nielegalne i nie przynosi korzyści dla gleby czy rolnictwa.
- Edukacja dzieci i młodzieży – kampania realizuje programy edukacyjne w szkołach, ucząc najmłodszych odpowiedzialności za środowisko.
- Wsparcie dla straży pożarnej i lokalnych społeczności – organizatorzy kampanii współpracują ze strażą pożarną i innymi służbami, aby minimalizować skutki pożarów oraz propagować zasady odpowiedzialnego zarządzania terenami zielonymi.
Jak możemy zapobiegać pożarom traw?
Pożary traw można ograniczyć, przestrzegając kilku zasad:
- Zaniechanie wypalania – nawet jeśli wydaje się, że wypalenie trawy jest szybkim sposobem na uporządkowanie terenu, warto pamiętać, że to działanie przynosi więcej szkód niż pożytku.
- Prawidłowe zarządzanie odpadami roślinnymi – zamiast wypalać trawę, warto kompostować roślinne resztki lub oddać je do punktów selektywnej zbiórki odpadów.
- Edukujmy innych – przekazujmy wiedzę i przypominajmy, że pożary traw są szkodliwe i zabronione.
W Nadleśnictwie Kielce funkcjonuje nowoczesny system ochrony przeciwpożarowej lasów, stale unowocześniany. Jego elementem są dwie dostrzegalnie przeciwpożarowe umiejscowione w leśnictwach Dyminy i Dobrzeszów. Na każdej z dostrzegalnie znajdują się wysokiej klasy kamery połączone z punktem alarmowo – dyspozycyjnym znajdującym się w biurze Nadleśnictwa Kielce i w stałym kontakcie z punktem alarmowo – dyspozycyjnym w RDLP Radom.
Obsługujący w czasie rzeczywistym ma podgląd na olbrzymi areał i sytuację w terenie. Punkty obejmują głównie monitoring lasu, ale w zasięgu kamer znajdują się nieużytki rolne, łąki i pola, dzięki czemu dyspozytor może stale monitorować sytuację zagrożenia pożarowego nie tylko w lasach. System współpracuje bezpośrednio z lokalnymi jednostkami straży pożarnej.
Ogromne znaczenie w ochronie przeciwpożarowej lasów mają samoloty gaśnicze będące w stałej gotowości w bazie lotniczej w Piastowie k. Radomia i Masłowie k. Kielc. Biorą one udział nie tylko w gaszeniu pożarów lasów, ale też często nieużytków zagrażających terenom leśnym.
