OBSZARY NATURA 2000

Obszary Natura 2000 to europejska sieć, której głównym celem jest  zachowanie określonych typów siedlisk przyrodniczych i gatunków roślin i zwierząt, które uważa się za cenne (znaczące dla zachowania dziedzictwa przyrodniczego Europy) i zagrożone wyginięciem w skali całej Europy. Aktami prawnymi będącymi podstawą dla tworzenia sieci Natura 2000 są dwie Dyrektywy nazywane Dyrektywą Ptasią i Dyrektywą Siedliskową. Celem przyświecającym powstaniu sieci obszarów Natura 2000 było powstrzymanie wymierania zagrożonych gatunków roślin i zwierząt oraz ochrona różnorodności biologicznej na terenie Europy.

Sieć Natura 2000 tworzą dwa typy obszarów:

¨       obszary specjalnej ochrony ptaków (OSO), wyznaczone do ochrony populacji dziko występujących ptaków,

¨       specjalne obszary ochrony siedlisk (SOO), chroniące siedliska przyrodnicze i gatunki roślin i  zwierząt.

Na terenie kraju obecnie wyznaczonych jest 145 obszarów ptasich i 849 obszarów siedliskowych. Pokrywają one prawie 20 % powierzchni lądowej kraju.

Obszary Natura 2000 stanowią 40 % gruntów w zarządzie Lasów Państwowych, zajmują ponad 2,8 mln ha.

Przeczytaj więcej o sieci Natura 2000.

Na obszarze Nadleśnictwa Złotoryja znajdują się 4 obszary sieci Natura 2000: 3 specjalne obszaru ochrony siedlisk (SOO) i 1 obszar specjalnej ochrony ptaków (OSO).

¨SOO Góry i Pogórze Kaczawskie PLH020037

¨SOO Ostoja nad Bobrem PLH020054

¨SOO Ostrzyca Proboszczowicka PLH020042

¨OSO Bory Dolnośląskie PLB020005

SOO Góry i Pogórze Kaczawskie PLH020037

Powierzchnia: 35 005,30 ha

Obszar obejmuje jeden z najcenniejszych i najlepiej zachowanych fragmentów Sudetów Zachodnich. Jego bogactwo przyrodnicze związane jest z budową geologiczną. Jest to obszar kluczowy dla gatunków bazyfilnych i neutrofilnych. Ostoja swoim zasięgiem obejmuje większą część Pogórza Kaczawskiego oraz Gór Kaczawskich, a także Góry Ołowiane.

Góry Kaczawskie należą do gór niskich (najwyższym szczytem jest Skopiec 726 m n.p.m.), ale charakteryzują się skomplikowaną budową geologiczną i urozmaiconą rzeźbą, która jest wynikiem m.in. procesów erozyjnych. Góry te tworzą dwa pasma oddzielone głęboko wciętą doliną Kaczawy. Budują je krystaliczne wapienie dewońskie, kwarcyty, łupki oraz skały wulkaniczne (porfiry i keratofiry). Obszar obejmuje wschodnią część głównego grzbietu, na wschód od doliny Kaczawy oraz 2 enklawy ze stanowiskami cennych zbiorowisk leśnych. Obszar jest w znacznej części zalesiony. Pozostałe fragmenty wykorzystywane są jako łąki, pastwiska i inne tereny zagospodarowane.

 Celem ochrony obszaru jest utrzymanie unikatowego w Polsce południowo-zachodniej zespołu siedlisk naturalnych i półnaturalnych typowych dla niższych położeń górskich, wraz z charakterystycznymi dla nich gatunkami flory i fauny. Na terenie obszaru stwierdzono występowanie 25 typów siedlisk przyrodniczych, wśród których szczególne znaczenie dla zachowania siedlisk na Dolnym Śląsku mają: *9810 jaworzyny i lasy klonowo-lipowe na stokach i zboczach, *91I0 ciepłolubne dąbrowy, 9150 ciepłolubne buczyny storczykowe, 9190 kwaśne dąbrowy śródlądowe, 9130 żyzne buczyny i inne. Ponad 5 % powierzchni zajmują niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (6510) oraz grądy środkowoeuropejskie (9170). Odnotowano tu 18 gatunków z Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej. Obszar jest jednym z dwóch najważniejszych powołanych dla ochrony gatunków roślin objętych programem Natura 2000 na Dolnym Śląsku. Znajduje się tu jedyne znane obecnie w Polsce stanowisko włosocienia delikatnego (Trichomanes speciosum), połowa dolnośląskiej populacji obuwika pospolitego (Cypripedium calceolus) oraz około 9 % populacji zanokcicy serpentynowej (Asplenium adulterinum) w Polsce. Do najważniejszych ssaków należą nietoperze: mopek, nocek łydkowłosy, nocek Bechsteina oraz nocek duży. Jaskinie Góry Połom są jednym z największych zimowisk nietoperzy w Polsce – regularnie odnotowuje się tu do 400 hibernujących osobników z 12 gatunków. Ponadto występują tu bóbr, wydra, traszka grzebieniasta, minóg strumieniowy, a z bezkręgowców modraszkowate i pachnica dębowa.

Obszar obejmuje powierzchnię ponad 6 860 ha gruntów leśnych w zarządzie Nadleśnictwa Złotoryja.

Dla tego obszaru ustanowiono plan zadań ochronnych wprowadzony Zarządzeniem Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska we Wrocławiu z dnia 29 września 2014 r.

"Żyzne buczyny i skały z roślinnością kalcyfilną w rezerwacie Góra Miłek.

SOO Ostrzyca Proboszczowicka PLH020042

Powierzchnia: 74,0 ha

Obszar prawie w całości położony jest w granicach Nadleśnictwa Złotoryja. Obejmuje on izolowane wzgórze o stromych stokach i ostro zarysowanym wierzchołku Ostrzycy Proboszczowickiej. Celem ochrony tego obszaru jest zachowanie unikatowej kolonii roślinności kserotermicznej, jednej z nielicznych tak dobrze zachowanych w Sudetach, z doskonale wykształconym kompleksem siedlisk naskalnych (w tym lasów stokowych) oraz towarzyszącą im fauną i florą.

 Cały niemal obszar (poza najwyższymi partiami o wystawie południowej) pokryty jest przez zbiorowiska leśne. Mimo niewielkich rozmiarów obszar jest bardzo cenny dla ochrony różnorodności. Większość jego powierzchni pokrywają grądy środkowoeuropejskie (9170). Najcenniejsze walory przyrodnicze znajdują się w partii szczytowej, w rezerwacie Ostrzyca Proboszczowicka, w którym występują doskonale rozwinięte lasy klonowo-lipowe (*9180), siedliska związane z bazaltowymi skałami (8220), gołoborza krzemianowe (8150) z dobrze zachowaną florą i fauną. Występują tu również rzadkie i chronione gatunki roślin naczyniowych oraz motyli – dwa znich zaliczane sa do szczególnie cennych: Aplota nigricans ma tu jedyne znane stanowisko na Dolnym Śląsku, a Bryotropha basaltinella – jedyne odnalezione w Polsce.

Zagrożeniem dla obszaru jest intensywny ruch turystyczny oraz wandalizm (wydeptywanie siedlisk, zaśmiecanie terenu , palenia ognisk).

Fot. Grzegorz Bobrowicz

SOO Ostoja nad Bobrem PLH020054

Powierzchnia: 15 373,0 ha

Obszar obejmuje przełomową doliną rzeki Bóbr na odcinku od Siedlęcina  do Lwówka Śląskiego. Skomplikowana budowa geologiczna oraz występowanie licznych jarów i wąwozów utworzonych przez boczne dopływy Bobru sprawia, że w ostoi wykształcają się różnorodne siedliska, w których wiele gatunków roślin i zwierząt o bardzo odmiennych wymaganiach ekologicznych znajduje dla siebie dogodne warunki. W pokryciu terenu dominują lasy oraz łąki i pastwiska.

Na terenie obszaru występuje 13 rodzajów siedlisk przyrodniczych, a wśród nich kluczowe są: 9170 grąd środkowoeuropejski, *9180 stokowe lasy klonowo-lipowe, *91E0 lasy łęgowe, 6510 świeże łąki użytkowane ekstensywnie, *6210 murawy kserotermiczne oraz *6230 murawy bliźniczkowe. W obszarze duże znaczenie mają także zbiorowiska z udziałem rzadkich i chronionych gatunków paproci: zanokcicy północnej oraz częstszej paprotki zwyczajnej, wykształcające się na wychodniach skalnych i zaliczane do siedliska 8220. Ponadto z rzekami związane są zbiorowiska włosieniczników (3260) oraz ziołorośla nadrzeczne (6430).

Standardowy Formularz Danych podaje 11 gatunków z Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej, występujących w tym obszarze. Do kluczowych można zaliczyć nietoperze: mopka i nocka dużego oraz populacje modraszkowatych – modraszka telejusa, modraszka nausitousa oraz czerwończyka nieparka. Ponadto ostoja jest miejscem bytowania dwóch gatunków płazów – traszki grzebieniastej i kumaka nizinnego. W samej rzece Bóbr stwierdzono występowanie 4 gatunków ryb: minoga strumieniowego, głowacza białopłetwego, piskorza i różanki.

W Nadleśnictwie Złotoryja obszar obejmuje powierzchnię prawie 220 ha gruntów położonych na terenie leśnictwa Proboszczów.

Dla tego obszaru ustanowiono plan zadań ochronnych wprowadzony Zarządzeniem Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska we Wrocławiu z dnia 23 września 2014 r.

OSO Bory Dolnośląskie PLB020005

Powierzchnia: 172 093,4 ha

Obszar stanowi jeden z największych kompleksów leśnych położonych w dorzeczu Odry. Celem ochrony jest utrzymanie i poprawa stanu populacji ptaków uznanych za przedmiot ochrony w obszarze. Tereny leśne zajmują niemal 75 % powierzchni obszaru. Dominują tu ubogie siedliska borowe głównie z sosną w drzewostanie, przy niewielkiej domieszce dębu bezszypułkowego, brzozy, buka i świerka. Urozmaicenie krajobrazu stanowią liczne stawy, niektóre porośnięte szuwarami. Spośród biotopów otwartych na szczególną uwagę zasługują także rozległe powierzchnie wrzosowisk występujące na (istniejących i byłych) poligonach wojskowych.

Występuje tu co najmniej 19 gatunków ptaków z załącznika I Dyrektywy Ptasiej, 9 gatunków z Polskiej czerwonej Księgi. Jest to najważniejsza krajowa ostoja dwóch gatunków sów: włochatki i sóweczki. Ponadto to także najważniejsza w Polsce południowo-zachodniej ostoja głuszca, kani czarnej, bielika, żurawia, lelka i lerki, a także jedno z ważniejszych w regionie lęgowisk łabędzia krzykliwego. Z innych występujących tu gatunków ptaków, wymienić można chociażby bociana czarnego, cietrzewia, dzięcioła zielonosiwego oraz puchacza.

Bielik. Fot. Grzegorz Bobrowicz

Obszar obejmuje powierzchnię ponad 4 040 ha gruntów leśnych w zarządzie Nadleśnictwa Złotoryja.

Dla tego obszaru ustanowiono plan zadań ochronnych wprowadzony Zarządzeniem Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska we Wrocławiu z dnia 21 maja 2014 r.